Dr. Muzaffer METİNTAŞ
Özet
Asbest, lifsi yapıda bir mineral olup, ısıya ve suya dayanıklılığa nedeniyle endüstride yaygın kullanım alanı bulmuştur. Ancak lifsi yapısı nedeniyle, temas edenlerde malign ve benign nitelikli plevra ve akciğeri etkileyen ciddi sağlık sorunlarına neden olmuştur. Gelişmiş ülkelerde asbest kullanımı yasaklanırken, gelişmekte olan ülkelerde üretimi ve kullanımı devam ettiğinden küresel olarak asbest nedenli hastalıklarda azalma beklenmemekte, sorunun yakın ve orta vadede devam edeceği düşünülmektedir. Asbest, lifsi yapısı sayesinde kolayca inhale edilebilir, akciğerlerde perifere ve plevraya ulaşabilir, ulaştığı yerlerde makrofajlarca karşılanır. Biyolojik yapıların mineraller ile temasında biyolojik yapı dejenere olur, ortama toksik radikaller çıkar. Böylece plevra ya da akciğerlerde lokalize epitelyal hücrelerde, muhtemelen konakçının yapısına bağlı olarak mutajenik ya da fibrojenik aktivite başlayabilir. Sonuçta asbest teması plevrada benign sorunlara; plevral plak, diffüz plevral fibrozis, yuvarlak atelektazi, akciğerlerde de asbestozis olarak tanımlanan interstisyel fibrozise yol açabilir. Asbest temasının getirdiği önemli risk mezotelyoma ya da özellikle sigara içenlerde kümülatif etki nedeniyle akciğer kanseri’dir. Temaslı popülasyonda benign plevral hastalıkların görülme sıklığı %10-50 arasında olup, asbest ile temas yoğunluğuna bağlı olarak asbestozisin görülme sıklığı değişir, mesleki temas ortamlarında prevalansı %5 civarındadır. Mezotelyoma için asbest teması bilinen en önemli risk faktörüdür. Temaslı popülasyonun %5-10’unda mezotelyoma gelişmesi beklenir. Türkiye’de mesleksel ortamda asbest teması hakkında, risk tayinleri yapabilecek düzeyde yeterli veri ve bilgimiz yoktur. Ancak Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı bulgularına göre yıllık vakaların en az %35’inin mesleksel ortamdan kaynaklandığı hesaplanmıştır
Abstract
Asbestos is a fibrous mineral and has found widespread use in industry due to its resistance to heat and water. However, due to its fibrous nature, it has caused serious malignant or benign health problems affecting the pleura or lung. While the use of asbestos is banned in developed countries, as production and use continues in developing countries, no decrease in asbestos-induced diseases is expected globally, and the problem is expected to continue in the near and medium term. Asbestos can be easily inhaled due to its fibrous structure, reaching the periphery and pleura in the lungs, where it is met by macrophages. When the biological structures come into contact with minerals, the biological structure degenerates and toxic radicals emerge. Thus, mutagenic or fibrogenic activity may begin in epithelial cells localized in the pleura or lungs, possibly depending on the host’s genetic structure. As a result, asbestos exposure to cause benign problems in the pleura; pleural plaque, diffuse pleural fibrosis, round atelectasis, and interstitial fibrosis defined as asbestosis in the lungs. The major risk of asbestos exposure is mesothelioma or lung cancer. The prevalence of benign pleural diseases in the exposed population is between 10 and 50%, and the prevalence of asbestosis varies depending on the intensity of exposure to asbestos and its prevalence in occupational contact environments is around 5%. Asbestos exposure is the most important known risk factor for mesothelioma. In 5-10% of the exposed population is expected to develop mesothelioma. In Turkey, about occupational exposure to asbestos, there is not sufficient data and information in order to make risk determinations. However, Turkey Asbestos Control Strategic Plan, at least 35% of annual mesothelioma cases is originated from occupational settings